Doğal taş milyonlarca yılda oluşumunu tamamlayarak doğada hali hazırda gün yüzüne çıkmayı bekleyen jeolojik bir mirastır. Jeolojik oluşumu gereği farklı yapılara ve özelliklere sahip doğal taşlar, kullanım alanlarını da belirlemektedir. Binlerce yıl öncesinden taşların yapılara kattığı görkem ve ihtişam keşfedilmiş olup, bu ününü çağlar boyu hiç kaybetmeden aktarmıştır. Öyle ki doğal taşların kullanım alanı gün geçtikçe daha da artmakta ve daha fazla önem kazanmaktadır. Yaşadığımız dünya tarihine baktığımız zaman farklı kültürlere sahip bir çok toplumda taşın yüklendiği misyon oldukça büyüktür. Sümerler’den tutun Uygurlar’a kadar , Orhun yazıtlarından tutun Göktürk kitabelerine kadar , mitolojiden tutun tüm yaratılış efsanelerine kadar taşların yüklendiği misyon günümüze kadar kalıcılığını ve ölümsüzlüğünü sürdürmesidir. Aynı zamanda gücün ve güvenin de bir simgesi haline gelmiş olup binlerce yıl ayakta kalmayı başarmış bir çok antik kent ve tapınaklarda doğanın mucizesi olan taşların gücünü ve ihtişamını görmek mümkündür. Sadece bu özelliklerle de kalmayıp günlük hayattaki ihtiyaçlar doğrultusunda da şekil almayı başarmıştır. Camilerde musalla taşı, düven altında çakmak taşı, hamamlarda göbek taşı , merdivenlerde ayak taşı, evlerde duvar taşı, un için değirmenlerde değirmen taşı, su için çeşmelerde yalak taşı, ekmek için fırınlarda fırın taşı, kuyularda kuyu taşı gibi bir çok önemli işlevleri de vazife edinmiştir.
Tüm bu ihtiyaçlar doğrultusunda bakıldığı zaman sadece ihtiyaçları karşılamamakla kalmamış, kendisine de sanat eseri dedirtmeyi başarmıştır. Mimarinin de çıkış noktası olan taşlar, usta ellerde şekillenip günümüze kadar mimari özelliklerini korumuştur. Bu yüzden mimarlık ve sanat tarihini incelemek istersek eğer doğal taşların kullanım tarihine bakmak gerekecektir. Çünkü mimarlık ve sanat tarihi, doğal taşların kullanımı ile başlamıştır. Ve bu günümüzden geleceğe bırakacağımız en güzel mimari eserler, yüne şüphesiz ki doğal taşlarla olacaktır.
Günümüzde doğal taşlar her ne kadar endüstri tarafından şekillendirilse de, asla endüstriyel bir ürün değildir. Doğada milyonlarca yılda şekillenmiş, oluştukları ortamın koşullarını yansıtan iç yapıları, içerisinde barındırdığı gizemi ve insanlık tarafından binlerce yıl çeşitli amaçlar için kullanılması neticesinde dünya ve insanlık tarihine ışık tutan nitelikleriyle doğal taşlar, tüm yapı malzemelerinden ayrıcalıklıdır.
Kısaca doğal taş, insan yaşamında barınmadan korunmaya, geleceğe aktarılmak istenen mesajlardan sonsuz yolculuğunda bedenini emanet etmeye kadar sağlamlığın , sonsuzluğun, güvenin ve gücün bir simgesi olarak var olmaya devam edecektir…
Emek YERLİKAYA